KINH DỊCH, ĐẠO CỦA NGƯỜI QUÂN TỬ

KINH DỊCH, ĐẠO CỦA NGƯỜI QUÂN TỬ

LỜI NHÀ XUẤT BẢN

Kinh Dịch ra đời đã bao nghìn năm qua, nhiều nhà nghiên cứu Đông phương và Tảy phương nói chung và các nhà nghiên cứu Trung Hoa nói riêng đều khẳng định đây là một công trình hiếm thấy trên thế giới.

Ở ta trước cách mạng tháng Tám, Kinh Dich đã được nhà nước đưa vào khoa trường, nó đã trở thành sách gối đầu giường của các nhà Nho.

Lần này Nhà xuất bản Văn Học trân trọng giới thiệu với độc giả bản Kinh Dịch do Nguyễn Hiến Lê nghiên cửu và chú dịch.

Trong tất cả những bản Kinh Dịch chúng tôi có trong tay, từ bản Kinh Dịch khá phổ biên của Ngô Tất Tố đến bản của Phan Bội Châu, Nguyễn Mạnh Bảo, Nguyễn Duy Tinh... chúng tòi chọn bản Kinh Dịch của Nguyễn Hiến Lê.

Nguyễn Hiến Lê không chỉ tìm hiểu, đổi chiếu, so sánh với các bản dịch, các công trình nghiên cứu của các nhà triết học phương Đông về Kinh Dịch mà ông còn tham bác khá sâu về những công trình của các nhà nghiên cứu phương Tây vế bộ sách kì lạ này. Từ đó tác giả tìm ra những điểm tương đồng giữa các học giả Đông và Tây về Kinh Dịch và qua đỏ giúp độc giả thấy được giá trị đích thực của Kinh Dịch ở nhiều chiều khác nhau khi áp dụng vào thực tê đời sống

Bản dịch nhẹ, thoáng mà chính xác, phong phú sang sủa, thuần khiết; phần hiên khảo, chú thích rõ ràng; khoa học. Về mặt nào đó, Nguyễn Hiến Lê đã lí giãi khá thành công Kinh Dịch không thuần túy là sách bói toán.

Nó là một công trình khoa học đầy những ẩn sổ. Nhiều nhà bác học đang lần tìm ra những ấn số ấy.

Là một học giả đứng đắn, nghiêm túc và tài năng, Nguyễn Hiến Lê dã cho ra đời hàng loạt tác phẩm dịch thuật và nghiên cứu. Mỗi tác phẩm của ông là một công trình khoa học thể hiện một sự lao động cần mẫn, một trái tim say mê nồng nàn cuộc sống, một tâm hồn nhạy cảm và một trí tuệ uyên thâm tuyệt vời. Tất cả những điều đó cho ông một chỗ đứng đầy trân trọng trong người đọc trong và ngoài nước.

Được sự giúp đỡ của nhà nghiên cửu, giảng viên Nguyễn Q. Thắng và cụ Nguyễn Xuân Tảo nguyên là biên tập viên Hán Nôm của nhà xuất bản Văn Học, chúng tôi trân trọng giới thiệu bản Kinh Dịch của Nguyễn Hiển Lê với độc giả.

Vì dịch giả đã mất, việc sửa chữa theo ý của nhà xuất bản thật khó khăn. Vì vậy, chúng tôi nghĩ rằng, với một người như Nguyễn Hiến Lê, dù luôn luôn muốn tách minh ra khỏi thời cuộc, đứng ở một tầm cao khác mà nhận định, bình phẩm khách quan, nhưng chúng tôi tin rằng bất cứ một công trình khoa học, dịch thuật, nghiên cứu nào củng không thể tránh khỏi chủ quan, và khiếm khuyết. Chúng tôi rất mong nhận được sự đóng góp của bạn đọc để lần in sau được tốt hơn.

VÀI NÉT VỄ HỌC GIÀ NGUYỄN HIẾN LÊ (1912-1984)

Nguyễn Hiến Lê hiệu là Lộc Đình, sinh ngày 8-1-1912, quê làng Phương Khê, phù Quảng Oai, tỉnh Sơn Tây (nay thuộc tinh Sơn Tây).

Xuất thân trong một gia đình nhà nho yêu nước, thuở nhỏ học tại Trường Yên Phụ, Trường Bưởi, Trường Cao đắng Công chánh Hà Nội. Năm 1934 tốt nghỉệp, vào làm việc tại các tỉnh miền Tây Nam Bộ nêu có điều kiện hiểu biết về đất nước và con người ở các địa phương thuộc khu vực này. Sau Cách mạng Tháng Tám, ông bỏ đời sống công chức, đi dạy học ở Long Xuyên. Năm 1952 thôi dạy, lên Sài Gòn mở nhà xuất bản và sống bằng ngời bút.

Những năm trước 1975 tại Sài Gòn, Nguyễn Hiến Lê là một trong vài người cầm bút được giới trí thức quí mến về tài học, nhân cách đối với xã hội cũng như trong học thuật. Trong đời cầm bút của mình trước khi mất, ông đã xuất bản được đúng 100 bộ sách, vẻ nhiều lĩnh vực: Văn học, Ngồn ngữ hục, Triết học, Tiểu luận phê bình, Giáo dục, Gương danh nhân, Du kí, dịch tiểu thuyết... Do thành quả lao động nghiêm cấn của mình, ông được nhiều người trân trọng. Những năm 60, 70 chính quyền Sài Gòn đã tặng ông “Giải thưởng văn chương toàn quốc”, “Giới tuyên dương sự nghiệp văn hóa” với một ngân phiếu lớn (tương đương mấy chục lượng vàng). Ông đã công khai từ chối với lí do “Dùng tiền ấy đế giúp nạn nhân chiến tranh" và bản thân tác giả không hề dự giải.

Tác phẩm của ông là những đóng góp lớn cho văn hóa Việt Nam. Năm 1980 ông về ẩn cư ở Long Xuyên, rồi bệnh mất ngày 22-12-1984 tại Sài Gòn, hỏa thiêu ở Thủ Đức, hưởng thọ 72 tuổi.

Các tác phẩm tiêu biểu của ông:

Lịch sử thế giới, Đông Kinh nghĩa thục, Bán đảo Ả Rập, Văn minh Á Rập, Sử Trung Quốc, Lịch sử văn minh Trung Hoa, Nguồn gốc văn minh... Đại cương văn học sử Trung Quốc, Văn học hiện đại Trung Quốc, cổ văn Trung Quốc, Hương sắc trong vườn văn, Luyện văn, Sử kí Tư Mã Thiên, Chiến Quốc sách, Tô Đông Pha, Đại cương triết học Trung Quốc, Mạnh Tử, Liệt Tử và Dương Tử, Nhà giáo họ Khổng, Để hiểu văn phạm, Khảo luận về ngữ pháp Việt Nam, Gương Danh nhân, Gương hi sinh, Gương kiên nhẫn, Ý chí sắt đá, Gương phụ nữ, Những cuộc đời ngoại hạng, Tìm hiểu con chúng ta, Thế hệ ngày mai...

Kể từ năm 1975 đcn năm mất¹1984) ông viết thêm dược trên 20 tác phẩm dài hơi phần lớn  Trung Quốc học như: Mặc học, Hàn Phi Tử, Trang Tử, Kinh Dịch, đạo của người quân tử, Hồi kí... Tuân Tử, Gogol, Chekhov, và một tác phẩm lớn về Sử Trung Quốc.

(Theo Từ điển Nhân vật lịch sử Việt Nam - NXBKHXH, 1992, Hà Nội)

LỜI NÓI ĐẦU

Tôi viết tập này chủ ý đế hướng dẫn các bạn muốn tìm hiểu triết lí trong Kinh Dịch, tức vũ trụ quan, nhất là nhân sinh quan, cách xứ thế trong Kinh Dịch mà tôi gọi la Đạo Dịch, đạo cùa bác chính nhân quàn tư thời xưa.

Vì vậy tòi bỏ bớt phần bói toán, huyền bí và trình bày một cách có hệ thống, sáng sủa tư tưởng của cổ nhân.

Mặc dầu vậy, sách vẫn khó đọc, và để cho các bạn đỡ tốn công, tôi xin có ít lời hướng dẫn dưới đây.

Việc đầu tiên là đọc Bảng Mục lục để biết qua ba nội dung của sách.

Sách gồm 2 phần:

- Phần I: Giới thiệu, có 6 chương, từ I đến VI

- Phần II: Kinh và truyện: Kinh thì tôi dịch tròn 64 qué, Truyện thì chí dịch Hệ từ truyện.

Phần I. - Chương I và II quan trọng, bạn nên đọc kĩ.

- Chương III đọc để nhớ và hiểu được ý nghĩa Kinh Dịch.

- Chương IV rất quan trọng, nên đọc rất kĩ, chỗ nào không hiểu thì đánh dấu ở ngoài lề để sau coi lại.

Đọc xong Chương IV rồi, nên hãy tạm nhảy Chương V và VI mà đọc tiếp ngay bán dịch 64 quẻ trong phần II.

Mỗi ngày chỉ đạc 2, 3 quẻ thôi, đọc kĩ cho hiểu. Đọc được độ mươi quẻ thì những quẻ sau sẽ thây dễ hiểu.

Chương IV giúp bạn hiểu 64 quẻ, mà 64 quẻ cũng giúp bọn hiếu thêm chương IV, vì vậy trong khi đọc 64 quẻ bạn nen thường tra lại Chương IV và khi đọc xong 64 quẻ, bạn nên coi lại Chương IV, lúc đó bạn sẽ hiểu những chỗ dà đánh dấu ớ ngoài lề mà lần đầu tiên bạn chưa hiểu,

* Công việc đó xong rồi, bạn đọc kĩ Chương V vù VI Phần I và lúc này bạn hiểu được ý nghĩa trong hai chương quan trọng đó, nhất là Chương VI. Đọc lần đầu dù kĩ tới đâu cũng chưa gọi thể hiểu hết, nhất là chưa nhớ được gì nhiều.

Nghỉ một thời gian, bạn nên đọc lại lần thứ nhì, lần này mau hơn lần trước.

Rồi lâu lâu bạn nên coi lại những chỗ bạn cho là quan trọng cần nhớ.

Muốn hiểu thêm Kinh Dịch, bạn nên tìm đọc những sách tôi đã giới thiệu trong cuốn này.

Download Ebook PDF 18 MB