Cách nấu cao xương hổ (Cao hổ cốt)

Cao xương hổ (Cao hổ cốt)

1. Chuẩn bị dược liệu:

a. Chọn xương:

Loại riêng những xương khác thường lẫn vào (người đảm nhiệm việc chọn cần được học tập thực tế một thời gian cho thành thạo). Xưa nay quan niệm chỉ quý xương hổ to, cả bộ xương phải nặng trên 7kg (xương lấy về có thể gác bếp để dành hàng năm rồi mới dùng để nấu cao cũng được).

b. Xử lý xương:

Xương chọn xong, đem đun sôi 30 phút với nước, dùng đũa khuấy đánh lộn hàng giờ cho lóc hết thịt và gân còn dính ở xương, dùng bàn chải tre hay lông thép chải, cọ cho hoàn toàn hết thịt, gân. Rửa lại nhiều lần bằng nước sạch.

Xương làm sạch xong đem phơi nắng (nắng to) hoặc sấy 50-60°C cho khô. Phơi nắng thì xương trắng đẹp và hoàn toàn không có mùi tanh, tốt hơn.

- Trước đây người ta bỏ xương còn dính thịt gân vào một dọ tre thật chắc, đem ngâm trong một dòng suôi nước chảy trong 15-20 ngày thịt gân rữa hết và trôi theo dòng suôi, sau đó treo dọ lên cành cây cho khô. Người xưa giải thích làm như vậy là để "khu phong" nghĩa là loại bỏ các khí xấu, (có lẽ là để bay hết mùi hôi thôi).

- Xương phơi sấy khô đem cưa thành từng đoạn 10cm, chẻ nhỏ, dùng nạo sắt nạo hết tuỷ và lượt xương xốp ở trong đem rửa sạch rồi ngâm tẩm.

Trước đây người ta đem ngâm với nước luộc rau cải hoặc nước lá Ngải cứu một ngày một đêm, xong lấy ra rửa lại nhiều lần bằng nước rồi ngâm xương vào rượu Gừng. Hiện nay thường người ta chỉ ngâm rượu Gừng (tỷ lệ rượu, Gừng, xương: 50kg xương thì dùng 5 lít rượu 40° và 1kg Gừng).

2. Chiết xuất lấy hoạt chất.

Xếp xương vào thùng nhôm hay inox giữa đặt một dọ tre (hoặc ông nhôm hay inox có đục nhiều lỗ nhỏ) để múc dịch chiết ra, có nơi dùng thùng nhôm hay inox có vòi ở gần đáy thùng để lấy dịch chiết (cũng có thể dùng xi phông). Đổ nước vào cho ngập xương chừng 10cm. Cần chuẩn bị thêm một thùng nước sôi để sẵn sàng có nước sôi tiếp thêm vào thùng xương khi cạn.

Đun sôi liên tục trong 24 giờ, cạn nước, cho thêm nước sôi vào, luôn luôn giữ cho nước ngập xương. Sau 24 giờ thì rút nước chiết lần thứ nhất đem cô riêng. Tiếp tục thêm ngay nước sôi vào thùng xương cho ngập như trên và đun sôi liên tục trong 24 giờ nữa, cạn cho thêm nước sôi, rút lấy dịch chiết lần thứ hai, đem cô riêng (cô ngay và cô liên tục cho thành cao đặc 2 dịch chiết đầu).

Tiếp tục thêm nước sôi vào thùng xương, đun sôi liên tục 24 giờ nữa, rút lấy dịch chiết lần ba, đem cô cho đến khi gần được thì tập trung cả số cao của hai nước chiết đầu đánh thật đều, tiếp tục cô cho tới khi được cao.

Kinh nghiệm thực tế là lấy một mảnh xương trong thùng chiết dùng 3 ngón tay (ngón cái, ngón trỏ, ngón giữa) bẻ nhẹ mà gãy được là cao đã chiết hết. Nếu bẻ chưa gãy là chưa hết cao.

3. Cô đặc.

Các dịch chiết ra phải cô ngay trên lửa nhỏ và đều. Nếu lửa to quá cao sẽ sôi trào ra rất nhanh, lửa nhỏ quá nước bốc hơi chậm, cao lâu đặc sẽ hỏng. Có nơi dùng phương pháp cô cách cát để giữ cho sức nóng đều và vẫn nóng nhiều. Dùng chậu inox hay thùng nhôm có thành thấp đặt lên trên bếp lò có một lớp cát dày khoảng 10cm. Ngay từ khi bắt đầu cô phải hết sức chú ý đề phòng cháy, bén, khê cao, nhất là khi cao đã hơi đặc phải luôn luôn nạo vét chậu cô (đánh luôn tay thì cao mới không bén). Rút bớt lửa, cố liên tục, đánh liên tục, đến khi chọc que đánh vào cao kéo một mảng cao lên thì cao kéo dài ra thành sợi và không rơi tuột xuống chậu cô nữa là được (cao này để bốc hơi đến nguội, kiểm nghiệm sẽ thấy tỉ lệ nước còn lại là 10-15%, nếu trên 15% thì cao sẽ khó bảo quản.

Khi cao đã được, bắc ra đổ vào khay đã bôi dầu Lạc hay mỡ cho khỏi dính. Để vừa nguội thì cắt ngay thành miếng 110g (vì cao còn tiếp tục bốc hơi sẽ còn 100g). Hiệu suất trung bình là 100kg xương cho chừng 30-35kg cao.

4. Bảo quản: 

Gói kín để nơi khô và mát.

Ghi chú: Hổ là loài động vật quý hiếm, được ghi vào sách đỏ, cấm săn bắn nên ngày nay không dùng cao Hổ để chữa bênh nữa. 

TÀI LIỆU DẪN: THUỐC ĐÔNG Y CÁCH SỬ DỤNG - BÀO CHẾ - BẢO QUẢN, 2002